مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823A Comparative Study of Verse 159 of Surah Al-Nisa from the Viewpoint of Commentators of the Two Sectsبررسی تطبیقی آیه 159 سوره نساء از دیدگاه مفسران فریقین52886915FAفتح الله نجار زادگانمسلم کامیابJournal Article20180302مفسران فریقین درباره ایمان اهل کتاب به حضرت عیسی در آیه 159 سوره نساء اختلاف دیدگاه دارند. منشاء اختلاف آنان در این آیه درباره ارجاع ضمیر«ها» در قبل «موته» است.
دیدگاه مفسران را در این زمینه میتوان سه دسته دانست: برخی تنها به نقل اقوال پرداخته و دیدگاهی بر نگزیدهاند. گروهی دیگر با ارجاع ضمیر موته به اهل کتاب ایمان آنان را به حضرت عیسی در لحظات پایان عمر دیدهاند. گروه سوم که بیشتر در بین مفسران شیعه است، ایمان اهل کتاب را به دوره حضور عیسی و قبل از موت ایشان منحصر میداند.
نوشتار پیشرو که با روش توصیفی -تحلیلی سامان یافته است، به بررسی این موضوع میپردازد و در آن، با ارزیابی دیدگاههای فریقین، ضمن مناقشه در نظریه انحصار ایمان اهل کتاب به عیسی قبل از موت اهل کتاب، دیدگاه گروه سوم را قول مختار عنوان کرده است.مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823The Investigation and Analysis of the Two Sects’ Traditions on Determination of the Instance for “دابّة الارض” with Emphasis on the Tradition-based Interpretationsبررسی و تحلیل روایات فریقین در تعیین مصداق «دابّة الارض» با تأکید بر تفسیرهای روایی295486916FAعبدالله میراحمدیاستادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمیسیده اکرم حسینیدانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه رفیعه المصطفیJournal Article20180312«آیه 82 سوره نمل»، یکی از شاخصترین آیاتی است که به وقایع آخر الزمان و نشانههای پیش از وقوع قیامت اشاره میکند. این آیه، به جهت اجمال در زمینه مصداق «دابّۀ الارض»، زمان و مکان خروج او، همواره معرکه آرای مفسران بوده است. وجود ابهام یاد شده، بیشتر مفسران را بر آن داشته تا در تبیین آیه به روایات مراجعه کنند. با وجود برخی خصوصیات مشترک میان روایات فریقین، در تعیین مصداق دابۀ الارض اختلافاتی وجود دارد. بیشتر احادیث اهل سنت، بر ماهیت حیوانی این موجود با ویژگیهای خارقالعاده و غیر قابل باور اشاره دارند. در مقابل، پیشتر منابع روایی شیعه بر ماهیت انسانی دابۀ الارض تصریح دارند و بیشتر حضرت علی7 را از مصادیق آن ذکر کردهاند. حال آنکه با مراجعه به منابع رجالی فریقین، به ضعف سندی این روایات پی میبریم. از سوی دیگر، محتوای احادیث نیز با محکمات قرآن، سنت و عقل مخالف بوده و در مواردی، با سایر احادیث در تعارض هستند. با توجه به این اهمیت، پژوهه پیشرو، با روش تحلیل محتوا، مجموعه روایات فریقین را در مصداقشناسی دابۀ الارض بررسی سندی و تحلیل دلالی میکند تا از این طریق بتوان به دیدگاه صحیح دست یافت.مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823The Course of Change of Orientalists’ Opinions about Mahdism
(First Period: from 1828-1945 AD)سیر تحول آرای مستشرقان در مورد مهدویت (دوره اول؛ از 1828 - 1945 میلادی)558386917FAمحسن الویریدانشیار گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلومAssociate Professor of History at Baqir Al-Ulum University.زهیر دهقانی آرانیدانش آموخته مرکز تخصصی مهدویت ؛ دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلامJournal Article20180103مستشرقان و پژوهشگران غربی، بیش از 150 سال است به موضوع مهدویت و جایگاه آن در عقاید اسلامی به طور خاص علاقهمند شده و در این زمینه به فعالیت گستردهای پرداختهاند. نگاهی به کتابها و نوشتههای این خاورشناسان، نشاندهنده نوعی تغییر و تحول در گزارشها و آرای ایشان در گذر زمان است. با توجه به برخی شاخصها، دیدگاههای محققان و نویسندگان غربی را در مورد مهدویت میتوان به 4 دوره زمانی تقسیمبندی کرد که بررسی سیر تحول آرای ایشان در دوره آغازین (از سال 1828 تا 1945م)، موضوع کار تحقیقاتی پیش روست. در این زمینه سعی گردیده همه اندیشههای شاخص مستشرقان این دوره در موضوع مهدویت و موضوعات متبوع به روش کتابخانهای و مراجعه مستقیم به نوشتههای ایشان احصا شده و این اندیشهها دستهبندی و موارد مهم گزارشدهی شود. بررسی و تحلیل آماری موضوعات موردتوجه و منابع مورد رجوع مستشرقان در این بازه زمانی، همراه اطلاعات مفید دیگر، همچون ملیت، شغل و حضور ایشان در کشورهای اسلامی از دیگر موارد ارائه شده در مقاله کنونی است.مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823Criticizing the View of Rashid Reza on the Conflict of Mahdism’s Traditionsنقد دیدگاه رشید رضا در تعارض روایات مهدویت8510386918FAرحیم کارگراستادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیمحمد براریپژوهشگر پژوهشکده مهدویّت و موعودگراییJournal Article20180125«مهدویت» در طول تاریخ اسلام، در بین عامه و خاصه مسلمین، از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است و از آموزههای مشهور اسلامی به حساب میآید. اما کسانی بودهاند که بر اساس مبانی خاص خود یا دلایل دیگر، این ایده را به چالش کشیده، به انکار آن پرداختهاند. هرچند تعداد این افراد، نسبت به عموم مسلمانان قائل به مهدویت، زیاد نیست؛ در زمان خود یا بعد آن توانستند اثر گذار شوند. از جمله این افراد، «سید محمد رشید رضا»، صاحب «تفسیر المنار» است. وی، به ویژه در تفسیر المنار، تلاش کرده است با ادله گوناگون، مهدویت را زیر سوال ببرد، پایههای آن را سست و آن را انکار کند. یکی از ادله وی «تعارض» روایات مهدوی است. نگاشته حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به این دلیل پرداخته و حتی بر مبنای اهل سنت، علاوه بر اشکالات مهمی که بر ایشان میشود (از قبیل نقد غیر عالمانه، عدم تلازم بین تعارض و جعل، سردرگمی در منشا یابی برای روایات مهدویت) اثبات میکند بین روایات مهدوی تعارضی وجود ندارد. مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823Investigating the Strengthening and Weakening Factors of Historical Continuation of Claimants of Mahdismبررسی عوامل تقویت و تضعیف امتداد تاریخی مدعیان مهدویت10512786919FAعزالدین رضانژاددانشیار جامعة المصطفی العالمیهمحسن رحیمی جعفریدانش پژوه سطح 4 مرکز تخصصی مهدویتJournal Article20180310با توجه به پیدایی مدعیان مهدویت در طول تاریخ، نحوه پیدایش فرقهها و جریانها در دوران مختلف، یکی از پرسشهای اساسی است و در کنار آن، بررسی زمینهها و علتهای امتداد و عدم آن از اهمیت خاصی برخوردار است. درپی همین اهمیت و دغدغه مستمر دلسوزان و حافظان اسلام ناب و فعالیتهای فراوان برای حفظ شیعیان و به طور خاص برای جوانان؛ این نوشتار در صدد پاسخگویی به چگونگی پایدار ماندن، عوامل تقویت وتضعیف امتداد تاریخی مدعیان مهدویت است. در این پژوهه دادههای منابع فرق و جریانهای انحرافی از طریق مطالعات کتابخانهای به دست آمد و با روش توصیفی –تحلیلی به سامان رسید. نتایج نشان میدهد برخورداری از حمایتهای حکومت مقتدرسیاسی-استعماری، پشتوانه فرهنگی رسانهای، فرصتسازی از وضع سیاسی و جغرافیایی و حرکت در جهت باورها و اعتقادات جامعه، از مهمترین عوامل امتداد جریان ادعای مهدویت به شمار میرود و عواملی همانند وجود عالمان شیعه به عنوان مرزبانان دین اسلام در مقابل انحرافات، اتهامزنی مخالفان، نسبت دروغین، غیر قابل دفاع بودن ادعا، جعلی بودن اصل فرقه و ناپختگی و قیام مسلحانه، موجب عدم امتداد تاریخی مدعیان مهدویت شده است.مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قمانتظار موعود2476-3942186120180823The Position and the Function of the Promised Savior of Hindu in the Puranas’ Textsجایگاه و کارکرد منجی موعود هندو در متون پورانه12915186920FAسید محمد روحانیعضو هیأت علمی پژوهشکده دانشگاه ادیان و مذاهبJournal Article20180108«متون پورانه» به عنوان مهمترین منابع دینی که دیدگاه درون دینی آیین هندو در مورد منجی را در بر دارند؛ او را تنزل جسمانی وجه ربوبیت الاهی (ویشنو) و فردی خاص به نام «کَلْکی» و دارای ویژگیهای منحصر به فرد معرفی میکنند. البته در پورانهها، کَلْکی با ظاهری انسانی و دارای صفات برجستة جسمانی و معنوی توصیف میشود؛ ولی در برخی دیگر از متون هندو، کَلْکی چهرهای اسطورهای، بهصورت موجودی نیمه انسان و نیمه اسب دارد. مطابق آموزههای پورانهها، منجی برای احیای کمالات اخلاقی و سنتهای الاهی که بهتدریج در دورههای چهارگانة هستی به فراموشی سپرده شده، ظهور خواهد کرد و در این راه، از جنگ و نبرد با اهریمنان، ظالمان و سرکشان نیز ابایی ندارد. هر چند اعتقاد به ظهور کَلْکی در آیین هندو چندان محوری تلقی نمیشود؛ به هرحال بر فرقههای مختلف این آیین و همچنین جنبشهای نوپدید دینی شبه قاره دارای تاثیرات فراوانی بوده است.