2
دانش آموخته دکتری رشته مدرسی معارف اسلامی دانشگاه تهران
3
کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی قم
چکیده
«مهدویت» به عنوان یکی از آموزه‌‌های مهم اسلامی همواره مورد پذیرش علمای اسلام بوده است؛ اما در سدههای اخیر، در میان اهل سنت، برخی به انکار مهدویت پرداخته‌اند. بسترهای متعددی موجب پیدایش و گسترش این رویکرد در اهل سنت شده‌‌اند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی می‌‌کوشد داده‌‌های لازم را از منابع اهل سنت و تألیفات منکران مهدویت گردآوری کند. نتایج تحلیل داده‌‌ها نشان می‌دهند «گونه‌شناسی» این بسترها با رویکرد کلامی-نقلی در سه دسته: «مبنایی کلامی»، «روایی» و «اجتماعی» انجام می‌‌شود. عدم جایگاه کلامی امامت و خلافت در کلام اهل سنت، عدم پردازش استدلال عقلانی-کلامی بر اثبات مهدویت در اهل سنت و فقدان جایگاه حجت بودن برای منجی؛ از جمله مهمترین بسترهای مبنایی کلامی هستند. گونه شناسی و تحلیل این بسترها، می‌‌تواند ضمن ارائه تصویر جامعی از فرایند شکل‌‌گیری رویکرد انکار مهدویت در اهل سنت؛ زمینه مناسبی برای نقد همه جانبه آن را فراهم کند.
)