واکاوی برجسته‌ترین جلوه‌های تشابه محتوایی و لفظی آیات قرآن و دعای ندبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان

چکیده

از جمله مطالعات معتنابه در فهم عمیق­تر از تأثیر و تأثّرهای متون بر یکدیگر؛ «تحلیل ارتباط­های پیدا و پنهان» آن‌هاست. این امر در زمینة مطالعات دینی، زمینه­ساز افزایش افق اندیشه­ای مخاطب در غنابخشی به نگرش او در مورد خاستگاه الاهی آن متون و آموزه­ها است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی ارتباط­های پیدا و پنهان میان «قرآن» و «دعای ندبه»، در جهت تبیین برجسته­ترین جلوه­های تشابه محتوایی و لفظی آن دو پرداخته است. فرایند اجرایی پژوهش بر خوانش و استخراج ساختار­مند مؤلّفه­های­ «متن حاضر» (دعای ندبه) و «متن پنهان» (قرآن) بر مبنای معیارها و الگوهای مطالعات بینامتنی (از رویکردهای مهم در علم نشانه­شناسی) استوار است و بر آن اساس، انواع روابط بینامتنی میان دعای ندبه و قرآن کریم، مانند بینامتنی ترکیبی، واژگانی، مضمونی و شخصیت­های قرآنی، با ذکرسه نمونه برای هر یک بررسی شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که اهل بیت:، همواره بر آموزه­های قرآنی (لفظ و محتوا) عنایت داشته و در دعای ندبه نیز امام معصوم علاوه بر الفاظ قرآن کریم، از محتوای آیات بهره­های فراوان برده­اند.

کلیدواژه‌ها