1
دانشیارگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران-بابلسر
2
گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران
3
گرایش علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران-بابلسر
چکیده
دسته‌ای از روایات آخرالزمانی اسلامی از فردی به نام «ابن صیاد» نام برده‌اند. محدّثان و دانشمندان درباره دجال بودن یا نبودن ابن صیاد از گذشته تا حال به مناقشه پرداخته‌اند. دیوید کوک یکی از آخرالزمان شناس‌های اسلامی، روایات در مورد ابن صیاد را چرخه فرعی روایات دجال عام قرار داده و با روش تاریخ‌گذاری بر مبنای یافت شدن در جوامع حدیثی، به این نتیجه رسیده است که تاریخ این روایات باید در نیمه دوم قرن سوم هجری باشد. این پژوهش با استفاده از همه روش‌های تاریخ‌گذاری مستشرقان، شامل تاریخ‌گذاری بر مبنای کهن‌ترین منبع، سندی و متنی- سندی، به تحلیل و نقد تاریخ‌گذاری کوک بر این روایات پرداخته و با بررسی گزارش‌های تاریخی و روایی، دیدگاه کوک درباره دجال بودن ابن‌صیاد را نقد می‌نماید. نتیجه آن‌‌که، روش تاریخ‌گذاری کوک برای روایات پربسامد درباره ابن‌صیاد، کارآیی لازم را ندارد و در بررسی تاریخی و روایی مشخص‌گردید که با فرض وجود تاریخی، ابن صیاد دجال نیست.
)