بررسی و نقد مناسبات ولایت و منتظران از دیدگاه تصوف گنابادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای قرآن و متون اسلامی دانشگاه معارف اسلامی قم؛ دانش آموخته سطح3 مرکز تخصصی مهدویت

2 دانش آموخته سطح 3 مرکز تخصصی مهدویت

چکیده

یکی از شاخه‌های تصوف در دوره اخیر، «گنابادی»‌ها هستند. این گروه که شاخه​ای از «نعمت اللهیه»‌اند، در موضوعات اعتقادی دارای عقایدی ویژه هستند. از جمله این که در موضوع انتظار و چگونگی تحقق ولایت در دوران غیبت و نیز وظایف منتظران برای بهره‌مندی از این ولایت، دیدگاه‌های خاصی دارند؛ مانند طرح ادعای نوعی نیابت خاصه در امور معنوی و ولایی برای بزرگان خود به منظور هدایت مردم توسط ایشان در دوران غیبت، لزوم بیعت پیروان با قطب فرقه در جهت استکمال ایمان و پذیرش اعمال مومنان، بهره برداری خاص از القاب و عناوین، مانند قطب، شیخ، اوتاد و ابدال که این کار به تدریج، اهمیت و جایگاه خودِ امام معصوم و نقش وساطت فیض و هدایتگری ایشان را تضعیف می‌کند؛ همچنین طرح مسئله اجازه در دوران غیبت و رساندن امتداد این اجازات به امام زمان4 و نیز سرسلسله ولایی آن‌ها به امیرالمؤمنین7.

نتیجه تبیین این مناسبات آن است که از دیدگاه گنابادی‌ها، تحقق انتظار صحیح و هدایت در عصر غیبت، بر وجوب شناخت و معرفت اقطابی مبتنی است که از سلسله ائمه اجازه خاص دارند و دارای الهامات غیبی و قدرت خاص هدایت معنوی از سوی ائمه: هستند.

کلیدواژه‌ها